Dozór elektroniczny umożliwia osobom skazanym na kary pozbawiani wolności na odbywanie tej kary w warunkach wolnościowych np. w miejscu ich zamieszkania (nie koniecznie zameldowania), przy użyciu nowoczesnych systemów elektronicznych ograniczających ich swobodę przemieszczania się i zmiany miejsca pobytu.

W skrócie polega to na założeniu na nogę (czasami na rękę) skazanego, nie rzucającego się w oczy nadajnika radiowego (podobnego do dużego zegarka) oraz umieszczenia w miejscu zamieszkania urządzenia monitorującego. Skazani objęci przez dozór elektroniczny w godzinach określonych przez sąd powinni znajdować się w miejscu zamieszkania, z zakazem opuszczania tego miejsca.
W sytuacji naruszenia przez skazanego warunków odbywania kary (nieobecność podczas godzin odbywania kary lub manipulowanie przy urządzeniu monitorującym lub nadajniku) urządzenie wygeneruje informację o naruszeniu warunków dozoru i prześle je do Centrali Monitorowania, a następnie sąd będzie musiał podjąć w stosunku do skazanego niezwłoczne działania. W takiej sytuacji sąd penitencjarny będzie mógł np. uchylić skazanemu zezwolenie na dalsze odbywanie kary w systemie wolnościowym (dozór), co dla skazanego będzie oznaczało odbywanie kary w zakładzie karnym.
Wyżej opisany dozór elektroniczny umożliwia skazanym, mimo pewnych ograniczeń, prowadzenie dość normalnego życia. W szczególności ułatwiono utrzymywanie więzi z rodziną, naukę i świadczenie pracy celem utrzymania rodziny.
Z takiego rozwiązania mogą skorzystać skazani na karę pozbawienia wolności (w tym również osoby, wobec których orzeczono karę zastępczą za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe) nieprzekraczającą jednego roku, posiadającym miejsce stałego pobytu oraz zgodę osób pełnoletnich wspólnie z nimi zamieszkujących. Warunek jednego roku dotyczy również sumy dwóch lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno.
Z tej procedury wykluczone są osoby, skazane w warunkach określonych w art. 64§2 kodeksu karnego czyli recydywa wielokrotna. Systemem tym nie mogą być również objęte osoby, wobec których orzeczono karę aresztu lub zastępczą karę aresztu za wykroczenie.
Zastosowanie tej procedury czyli udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego należy do właściwości sądów okręgowych – penitencjarnych, na których terenie skazany przebywa. W przypadku pozytywnie rozpatrzonego wniosku, w sprawach związanych z wykonaniem tego dozoru elektronicznego, właściwy jest sąd penitencjarny w okręgu, którego kara jest lub będzie wykonywana.
Termin rozpatrywnia wniosku o zezwolenie na dozór elektroniczny wynosi 14 dni od dnia wpływu wniosku.
Z wnioskiem o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego może wystąpić do sądu penitencjarnego zarówno sam skazany, jak i jego obrońca czy też prokurator, sądowy kurator zawodowy, dyrektor zakładu karnego.
Szczegółowe informacje techniczne w zakresie realizowania dozoru elektronicznego czy możliwe w stosowaniu dozoru problemy i sposób ich rozwiązywania znaleźć można na stronie www.dozorelektroniczny.gov.pl.