All posts by Arkadiusz Jaskuła

Adwokat Arkadiusz Jaskuła

Błędy w ustaleniach faktycznych jako podstawa sporządzania kasacji.

Rzecznik Praw Obywatelskich odpowiada na pytanie, czy podstawą sporządzania kasacji w sprawach karnych mogą być błędy w ustaleniach faktycznych poczynione przez sąd?

Kasacja nie może kwestionować ustaleń stanowiących podstawę rozstrzygnięcia.

Rzecznik Praw Obywatelskich powołując się na wyrok Sądu Najwyższego negatywnie odpowiada na zadane pytanie:

„Sąd Najwyższy orzekając w trybie kasacji nie jest władny dokonywać ponownej oceny dowodów i na podstawie własnej oceny kontrolować poprawność dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych. Zadaniem SN jest jedynie sprawdzenie, czy dokonując ustaleń faktycznych orzekające w obu instancjach sądy nie dopuściły się rażącego naruszenia reguł procedowania, co mogło mieć wpływ na ustalenia faktyczne, a w kon­sekwencji na treść wyroku.

Innymi słowy, kontroli podlegają nie same ustalenia faktyczne, ale sposób ich dokonania ..” ( wyrok SN z dnia 06.09.1996r. II KKN 63/96, OSNKW 1997, z1-2, poz.11).
Źródło: www.rpo.gov.pl

Najwyższa Izba Kontroli w Paryżu

Wszyscy chcielibyśmy żyć nie tylko w otoczeniu uczciwych ludzi, ale też   uczciwym państwie. W państwie, którego instytucje, urzędy i funkcjonariusze postępują sprawiedliwie wobec obywateli. Każde państwo, które chce tak funkcjonować, musi najpierw uporać się z czterema mechanizmami korupcjogennymi – uważa Alina Hussein z Najwyższej Izby Kontroli.

Alina Hussein na konferencji OECD w Paryżu, poświęconej uczciwości w sektorze publicznym, przedstawiła wkład NIK w walkę o uczciwe państwo.

– Izba od lat zajmuje się odpowiedzią na pytanie, gdzie i w jaki sposób może dochodzić do korupcji – mówi znawczyni w dziedzinie przeciwdziałania temu zjawisku. I wy­jaś­nia, że Polska pod względem rodzaju mechanizmów korupcjogennych nie różni się znacząco od innych krajów.
– To wciąż te same cztery problemy – uważa specjalistka z NIK.

Do podstawowych mechanizmów korupcjogennych Hussein zalicza:

  • dowolność postępowania urzędników;
  • brak jawności działania;
  • słabość kontroli wewnętrznej;
  • konflikt interesów.

W Polsce była kiedyś np. rozpowszechniona praktyka sponsorowania Policji przez prywatne osoby i firmy. Sytuacja budżetowa tej formacji była trudna, więc z pomocą przychodzili biznesmeni, którzy kupowali funkcjonariuszom samochody czy niezbędny sprzęt. Najwyższa Izba Kontroli poddała tę praktykę druzgocącej krytyce, widząc w niej mechanizm ko­rup­cjogenny. Na skutek wysiłków Izby został on wyeliminowany.

Na pytanie, dlaczego NIK określa obszary i mechanizmy korupcji, ale rzadko wskazuje konkretnych winnych, Hussein odpowiada, że nie można mylić organów kontroli z organami ścigania.

– To jedyne możliwe podejście do walki z korupcją – wyjaśnia. – Organy ścigania zajmują się konkretnymi przestępstwami, natomiast organy kontroli działają w skali państwa. Po to, żeby na stwierdzone nieprawidłowości można było odpowiedzieć w tej samej skali, systemowo i instytucjonalnie.

Polskie sukcesy w walce z korupcją:
Niektóre z polskich rozwiązań wymierzonych w zjawisko korupcji budzą na świecie żywe za­in­te­resowanie:

– Możemy się pochwalić na przykład jawnością umów o zamówienia publiczne, czy przyjętą na wniosek byłego prezesa NIK poprawką do kodeksu karnego, dzięki której złamana została solidarność uczestników czynu korupcyjnego – wymienia Hussein. W tym ostatnim przypadku chodzi o niekaranie osób, które uczestniczyły w korupcji (bo np. zostały do tego zmuszone), ale zdecydowały się to ujawnić.
 
– Nawet jeśli pełna, stuprocentowa uczciwość w życiu publicznym stanowi cel niemożliwy do osiągnięcia, to do tego celu należy konsekwentnie dążyć – powiedziała na koniec swojego wystąpienia w Paryżu Hussein.

W tym przedsięwzięciu rola najwyższych organów kontroli, niezależnych o rządu i wy­po­sa­żo­nych w prawo kontrolowania instytucji publicznych, należy do najważniejszych.
 
 

Kiedy świadek może starać się o zwrot kosztów stawienia się na procesie?

W myśl Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych świadkowi przysługuje zwrot:

  • kosztów podróży;
  • noclegu;
  • utraconych zarobków lub dochodów

związanych ze stawiennictwem w sądzie.

Koszty podróży:
Świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży na trasie z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej. Koszty ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu należności przysługujących pracownikowi, zatrudnionemu w państwowej bądź samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Oznacza to, że zwrot kosztów podróży sąd przyzna, jeśli świadek zamieszka w miej­sco­wości oddalonej ponad 10 km od miejsca wykonywania czynności urzędowej, do której został wezwany. Sąd może przyznać zwrot kosztów podróży świadkowi zamieszkałemu bliżej niż 10 km, wszakże w odległości nie mniejszej niż 4 km od miejsca wykonywania czynności urzędowej, jeżeli przemawiają za tym względy słuszności.
W przypadku gdy kilku świadków korzystało z jednego pojazdu na wspólny koszt, przyznaje się każdemu z nich część kosztów na niego przypadającą.

Koszty noclegu:
Według tych samych zasad świadkowi przysługuje zwrot kosztów noclegu oraz utrzymania w miejscu przesłuchania, zatem zwrot kosztów noclegu przysługuje świadkowi tylko jeśli nie został zwolniony przez sąd w dniu, w którym odbyło się pierwsze przesłuchanie. Świadkowi, jeżeli nie zostanie on zwolniony przez sąd w dniu, na który został wezwany, służy także prawo do zwrotu poniesionych faktycznie kosztów noclegu w wysokości do 300 zł za nocleg.

Utracone zarobki lub dochody:
Za każdy dzień udziału w czynnościach sądowych na wezwanie sądu przyznaje się świadkowi wynagrodzenie za utracony zarobek lub dochód w wysokości jego przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu. W przypadku, gdy świadek pozostaje w stosunku pracy – przeciętny dzienny utracony zarobek oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu należnego pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Górną granicę należności za utracony dzienny zarobek lub dochód stanowi równowartość 4,6 % kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość, ustaloną według odrębnych zasad, określa ustawa budżetowa.

Gdy świadek jest wezwany na świadka przez sąd
Prawo do żądania wyzej wymienionych należności służy osobie wezwanej w charakterze świadka, jeżeli się stawiła, nawet jeśli nie została przesłuchana. W wypadku gdy osoba uprawniona do otrzymania powyższych należności zostanie wezwana w charakterze świadka w kilku sprawach na ten sam dzień, przyznaje się jej te należności tylko raz.

Gdy świadek nie został wezwany na świadka przez sąd
Świadkowi, który zgłosił się bez wezwania sądu, należności podróży, noclegu i utraconych zarobków lub dochodów mogą być przyznane tylko w wypadku, jeżeli został przesłuchany przez sąd.

Osoby towarzyszące
Jeżeli świadek z uwagi na stan zdrowia nie mógł przybyć do sądu bez opieki osoby mu towarzyszącej, sąd przyznaje zwrot kosztów podróży i kosztów noclegu także osobie towarzyszącej świadkowi, nawet jeśłi mieszka ona bliżej niż 4 km od sądu.

Jak to załatwić
Aby otrzymać zwrot wydatków (podróż i nocleg), utraconego zarobku lub dochodu, wynagrodzenia, należy złożyc na piśmie lub ustnie do protokołu rozprawy wniosek. Musi być on złożony niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu trzech dni po wykonaniu czynności, a jeżeli czynności były podejmowane na rozprawie – najpóźniej w ciągu trzech dni po rozprawie. Osoby, które nie zgłosiły żądania w tym terminie, tracą prawo do przyznania im tych należności. Sąd powinien świadka pouczyć o tym prawie i nie­przek­raczalnym terminie.
Roszczenie o zwrot tych należności przedawnia się z upływem trzech lat, licząc od dnia powstania tego roszczenia.

Kiedy otrzymamy należność
Należności dla świadków przyznaje i ustala sąd lub referendarz sądowy. Przyznaną należność należy wypłacić niezwłocznie. W wypadku niemożności niezwłocznej wypłaty należność przekazuje się przekazem pocztowym lub przelewem bankowym bez obciążania świadka, opłatą pocztową lub kosztami przelewu.
Źródło: www.ms.gov.pl

Zapraszam do przeczytania postu odnośnie adwokata z urzędu w sprawach karnych.

Przepisy odnoszące się do prawa do reprezentanta profesjonalnego (adwokata) w sprawach karnych.

Kodeks Postępowania Karnego:

Art. 76.
Jeżeli oskarżony jest nieletni lub ubezwłasnowolniony, jego przedstawiciel ustawowy lub osoba, pod której pieczą oskarżony pozostaje, może podejmować na jego korzyść wszelkie czynności procesowe, a przede wszystkim wnosić środki zaskarżenia, składać wnioski oraz ustanowić obrońcę.

Art. 77.
Oskarżony może mieć jednocześnie nie więcej niż trzech obrońców.

Art. 78.
§ 1.
Oskarżony, który nie ma obrońcy z wyboru, może żądać, aby mu wyznaczono obrońcę z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny.
§ 2. Sąd może cofnąć wyznaczenie obrońcy, jeżeli okaże się, że nie istnieją okoliczności na podstawie których go wyznaczono.

Art. 79.
§ 1.
W postępowaniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę, jeżeli:
1) jest nieletni,
2) jest głuchy, niemy lub niewidomy,
3) zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności.
4) (uchylony).
§ 2. Oskarżony musi mieć obrońcę również wtedy, gdy sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę.
§ 3. W wypadkach, o których mowa w § 1 i 2, udział obrońcy jest obowiązkowy w roz­pra­wie oraz w tych posiedzeniach, w których obowiązkowy jest udział oskarżonego.
§ 4. Jeżeli w toku postępowania biegli lekarze psychiatrzy stwierdzą, że poczytalność oskarżonego zarówno w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu, jak i w czasie postępowania nie budzi wątpliwości, udział obrońcy w dalszym postępowaniu nie jest obowiązkowy. Prezes sądu, a na rozprawie sąd, może wówczas cofnąć wyznaczenie obrońcy.

Art. 80.
Oskarżony musi mieć obrońcę w postępowaniu przed sądem okręgowym jako sądem pierwszej instancji, jeżeli zarzucono mu zbrodnię lub jest pozbawiony wolności. W takim wypadku udział obrońcy w rozprawie głównej jest obowiązkowy, a w rozprawie apelacyjnej i kasacyjnej, jeżeli prezes sądu lub sąd uzna to za konieczne.

Art. 81.
§ 1. Jeżeli w warunkach określonych w art. 78 § 1, art. 79 § 1 i 2 oraz w art. 80 oskarżony nie ma obrońcy z wyboru, prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy wyznacza mu obrońcę z urzędu.
§ 2. Na uzasadniony wniosek oskarżonego lub jego obrońcy prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy może wyznaczyć nowego obrońcę w miejsce dotychczasowego.

Źródło: www.ms.gov.pl

O adwokacie z urzędu czytaj tutaj.