Category Archives: adwokat

Przepisy odnoszące się do prawa do reprezentanta profesjonalnego (adwokata) w sprawach karnych.

Kodeks Postępowania Karnego:

Art. 76.
Jeżeli oskarżony jest nieletni lub ubezwłasnowolniony, jego przedstawiciel ustawowy lub osoba, pod której pieczą oskarżony pozostaje, może podejmować na jego korzyść wszelkie czynności procesowe, a przede wszystkim wnosić środki zaskarżenia, składać wnioski oraz ustanowić obrońcę.

Art. 77.
Oskarżony może mieć jednocześnie nie więcej niż trzech obrońców.

Art. 78.
§ 1.
Oskarżony, który nie ma obrońcy z wyboru, może żądać, aby mu wyznaczono obrońcę z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny.
§ 2. Sąd może cofnąć wyznaczenie obrońcy, jeżeli okaże się, że nie istnieją okoliczności na podstawie których go wyznaczono.

Art. 79.
§ 1.
W postępowaniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę, jeżeli:
1) jest nieletni,
2) jest głuchy, niemy lub niewidomy,
3) zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności.
4) (uchylony).
§ 2. Oskarżony musi mieć obrońcę również wtedy, gdy sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę.
§ 3. W wypadkach, o których mowa w § 1 i 2, udział obrońcy jest obowiązkowy w roz­pra­wie oraz w tych posiedzeniach, w których obowiązkowy jest udział oskarżonego.
§ 4. Jeżeli w toku postępowania biegli lekarze psychiatrzy stwierdzą, że poczytalność oskarżonego zarówno w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu, jak i w czasie postępowania nie budzi wątpliwości, udział obrońcy w dalszym postępowaniu nie jest obowiązkowy. Prezes sądu, a na rozprawie sąd, może wówczas cofnąć wyznaczenie obrońcy.

Art. 80.
Oskarżony musi mieć obrońcę w postępowaniu przed sądem okręgowym jako sądem pierwszej instancji, jeżeli zarzucono mu zbrodnię lub jest pozbawiony wolności. W takim wypadku udział obrońcy w rozprawie głównej jest obowiązkowy, a w rozprawie apelacyjnej i kasacyjnej, jeżeli prezes sądu lub sąd uzna to za konieczne.

Art. 81.
§ 1. Jeżeli w warunkach określonych w art. 78 § 1, art. 79 § 1 i 2 oraz w art. 80 oskarżony nie ma obrońcy z wyboru, prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy wyznacza mu obrońcę z urzędu.
§ 2. Na uzasadniony wniosek oskarżonego lub jego obrońcy prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy może wyznaczyć nowego obrońcę w miejsce dotychczasowego.

Źródło: www.ms.gov.pl

O adwokacie z urzędu czytaj tutaj.

Adwokat z urzędu w sprawach karnych.

Kto może ubiegać się o adwokata z urzędu?

Art. 78 Kodeksu Postępowania Karnego precyzuje, że osoba może wnieść o adwokata z urzędu, jeśli jej stan majątkowy (czyli miesięczne zarobki a także majątek w postaci np. mieszkań, działek lub samo­cho­dów) i rodzinny (np. konieczność płacenia alimentów lub dzieci i żona na utrzy­ma­niu) nie pozwala na opłacenie pełnomocnika na własny koszt (adwokat z wyboru).
Adwokata „z urzędu” sąd może wyznaczyć podejrzanemu i oskarżonemu na każdym etapie postępowania: przygotowawczego na policji i prokuraturze i w trakcie procesu sądowego. O pełnomocnika z urzędu może także wnioskować pokrzywdzony będący oskarżycielem posiłkowym.

Jak ubiegać się o obrońcę z urzędu?
Na każdym etapie postępowania – przy dochodzeniu na policji, w prokuraturze i na etapie sądowym – osoba może wnosić o ustanowienie obrońcy z urzędu. Proszę pa­miętać, że oskarżony nie musi składać żadnych zeznań przez cały ciąg postępowania tak przy­go­to­wawczego jak i sądowego. Wartio czasem skorzystać z tego prawa i rozpocząć skła­da­nie zeznań dopiero w chwili przystąpienia adwokata.
Sprawa jest prosta: z wydrukowanym i podpisanym wnioskiem oraz załącznikami zwracamy się przed przesłuchaniem lub rozprawą do osoby je prowadzącej, a ta przekazuje wniosek do odpowiedniego sądu.
Wniosek ten analizuje prezes sądu i rozstrzyga, czy spełnione są warunki. Od tej decyzji nie przysługuje odwołanie.
Jeśli podejrzany lub oskarżony składając wniosek o adwokata z urzędu chciałby nawiązać współpracę z kimś konkretnym, może wskazać tego adwokata imiennie we wniosku. Jeżeli nie będzie przeciwwskazań, dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej, który tym się zajmuje, powinien wyznaczyć adwokata wskazanego we wniosku. Jako kancelaria mamy na tym polu pewne doświadczenie.

Odmowa
Sąd nie przyzna obrońcy z urzędu, jeśli podejrzany lub oskarżony nie przedstawi wiarygodnych danych odnośnie swojej sytuacji materialnej. Jest to jedyna przesłanka, mimo, że w procesach karnych wg Kodeksu nie zawsze oskarżony musi mieć profesjonalnego obrońcę.

Zdarza się, że wnioskodawcy przesadzają:

– Spotkałem się z sytuacją, w której podczas składania wniosku o obrońcę z urzędu oskarżona tłumaczyła przed sądem, że nic nie ma, musi wykarmić trójkę dzieci i jeździ „starym gratem”. Sędzia przeczuwała, że nie musi to być pełna prawda i poprosiła o dowód rejestracyjny samochodu. W środku było ubezpieczenie roczne OC i AC, za które oskarżona zapłaciła 2500 zł. Adwokata z urzędu rzecz jasna nie ustanowiono. – opowiada adwokat Arkadiusz Jaskuła. – Sytuacja ta pokazuje dwie strony problemu: fakt, że oskarżeni mają lekceważący stosunek do prawa i zagrożenia grzywną, która grozi w razie złożenia oświadczenia o stanie majątkowym niezgodnego z prawdą, ale także pobieżność sądów przy ustanawianiu adwokata z urzędu, które ma miejsce na posiedzeniu niejawnym. Sędziowie często nie mają czasu lub determinacji, by określić prawdziwe potrzeby i możliwości wnioskodawcy i odmawiają bądź ustanawiają adwokata bez zagłębienia się w jego sytuację materialną. To niestety zjawisko patologiczne. – dodaje adwokat.

Zasady pracy adwokata z urzędu:
Niezależnie od tego, czy obrońca został wybrany przez klienta, czy ustanowiony przez sąd, jego praca polega na tym samym i determinacja w obronie klienta powinna być podobna. Zdarza się, że adwokaci mają lekceważący stosunek do spraw z urzędu i obsługę tych klientów zlecają aplikantom. Poza tym, że jest to naganne moralnie, w skrajnych sytuacjach takim adwokatem może zainteresować się Rada Adwokacka i zastosować kary dyscyplinujące.

Jeśli sprawa jest wygrana:
W przypadku uniewinnienia lub umorzenia sprawy, oskarżony/podejrzany nie ponosi żadnych kosztów.

Jeśli sprawa jest przegrana:
W przypadku skazania, winny musi zwrócić koszty postępowania, w tym również koszty adwokata. Istnieje możliwość zwrócenia się do sądu o zwolnienie od opłaty tych kosztów, przy czym znów należy wykazać się trudną sytuacją rodzinną lub finansową.

Kiedy adwokat z urzędu przyznawany jest z inicjatywy sądu, bez konieczności składania wniosku:

  • jest nieletni;
  • jest głuchy, niemy lub niewidomy;
  • jest niepoczytalny;
  • zarzucono mu zbrodnię (przestępstwo zagrożone karą od 3 lat pozbawienia wolności);
  • jest pozbawiony wolności (w postępowaniu przed sądem okręgowym jako sądem I in­stan­cji);
  • nie włada językiem polskim (w postępowaniu wykonawczym);
  • jest pozbawiony wolności i nie uczestniczy w rozprawie apelacyjnej przed sądem odwoławczym.

Źródło: www.ms.gov.pl

Zapraszamy do zapoznania się z zasadami zwalniania od uiszczenia kosztów sądowych.

Jak można odzyskać koszty sądowe?

Koszty sądowe w sprawach karnych są częścią kosztów procesu. Składają się na nie:

  • opłaty za pisma procesowe podlegające opłacie, składane na rzecz Skarbu Państwa;
  • wydatki poniesione przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania (np. kosz­ty doręczenia wezwań i innych pism), należności świadków (koszt pod­róży, ewentualnego noclegu i inne) należności za pracę tłumaczy i biegłych za wydanie opinii, opłaty za udzielenie informacji z Krajowego Rejestru Karnego itp.).

 

Z kosztów sądowych sąd może zwolnić w części lub całkowicie:

  • każdą osobę składającą pismo procesowe do sądu;
  • stronę postępowania.

Warunkiem zwolnienia z kosztów jest złożenie wniosku o zwolnienie, w którym uzasadnisz, że nie jesteś w stanie ponieść takich wydatków ze względu na Twoją trudną sytuację rodzinną lub finansową. Wzór stosownego oświadczenia można znaleźć na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Wniosek powinien zawierać te same elementy co wniosek o wyznaczenie obrońcy (pełnomocnika) z urzędu:

  • imię i nazwisko oraz adres wnioskodawcy;
  • oznaczenie prezesa sądu, do którego jest skierowany, oraz sprawy, której dotyczy (m.in. sygnatura akt, przeciwko komu);
  • wskazanie, że wnioskodawca domaga się zwolnienia od kosztów sądowych;
  • uzasadnienie, w którym należy wykazać, że wnioskodawca nie jest w stanie ponieść kosztów obrony lub pełnomocnictwa bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny;

Zwolnienie z kosztów sądowych obejmujących opłaty za korzystanie z adwokata z urzędu przysługuje też oskarżonemu.
Zażalenia na orzeczenie

Jeżeli nie jesteś zadowolony z orzeczenia sądu w sprawie kosztów, które musisz ponieść, możesz złożyć zażalenie do sądu II instancji za pośrednictwem sądu I instancji. Oznacza to, że zażalenie adresujesz do sądu II instancji, ale składasz je osobiście w sądzie I instancji, który wydał orzeczenie.


Uwaga na termin!

Jeżeli złożysz środek odwoławczy po terminie wskazanym w pouczeniu, sąd go nie rozpozna i nie będzie możlwiości uniknięcia zapłacenia kosztów sądowych.
Zapraszamy do zapoznania się z zasadami ubiegania się o obrońcę z urzędu.

Źródło: www.ms.gov.pl

RPO skarży przepis dotyczący kontaktu zatrzymanego z adwokatem.

Wątpliwości konstytucyjne budzi fakt, że zatrzymujący może zastrzec, iż będzie obecny w trakcie rozmowy osoby zatrzymanej z adwokatem – napisała RPO we wniosku do Trybunału.

Zdaniem Rzecznik niezgodny z Konstytucją jest art. 245 § 1 Kodeksu postępowania karnego w części zawierającej słowa: zatrzymujący może zastrzec, że będzie przy niej obecny. Regulacja jest sprzeczna z art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Zaskarżony przepis stanowi, że zatrzymanemu na jego żądanie należy niezwłocznie umożliwić nawiązanie w dostępnej formie kontaktu z adwokatem, a także bezpośrednią z nim rozmowę, zatrzymujący może zaś zastrzec, że będzie przy niej obecny.

Wątpliwości Rzecznik wywołuje nie tyle sama możliwość złożenia takiego zastrzeżenia i w konsekwencji obecność zatrzymującego podczas bezpośredniej rozmowy adwokata z zatrzymanym, ale to, że nigdzie nie wskazano sytuacji, w których może dojść do tej kontrolowanej rozmowy. Ustawodawca pozostawił zatrzymującemu całkowitą swobodę w decydowaniu o jego obecności podczas rozmowy adwokata z zatrzymanym. Swoboda ta i sposób jej wykorzystania nie podlegają jakiejkolwiek zewnętrznej weryfikacji.

Art. 245 § 1 kpk w zakwestionowanej części nie reguluje w sposób kompletny istotnych elementów ograniczenia prawa do obrony. Dlatego nie chroni jednostki przed arbitralnością władzy – uważa RPO (RPO-691183-II-ll/ST).

Źródło: www.rpo.gov.pl.