Nowe przepisy zakładają redukcję zbędnych zaświadczeń i zezwoleń, możliwość przedkładania kopii dokumentów, zwiększenie dostępu do wykonywania wolnych zawodów oraz ułatwienia przy przekształceniach przedsiębiorstw. Ta obszerna regulacja zmienia ponad 90 aktów prawnych.
Oświadczenia zamiast zaświadczeń. NIP, REGON i KRS.
Długo oczekwianą zmianą jest likwidacja ponad 200 zaświadczeń, które zostaną zastąpione oświadczeniami składanymi pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
Zmiana dotyczy zaświadczeń np. o dochodach, niezaleganiu z płatnościami wobec urzędu skarbowego czy składkami do ZUS. Te informacje i tak można uzyskać korzystając z elektronicznej i darmowej platformy usług administracji publicznej e-PUAP udostępnianej przez jednostki administracji publicznej.
Znika wymóg przedkładania zaświadczeń o nadaniu numeru NIP i REGON. Zostaje zastąpiony zapisem, zgodnie z którym przedsiębiorca złoży oświadczenie o posiadanych numerach NIP oraz REGON lub wpisze te numery do składanego wniosku. a zamiast zaświadczeń o wpisie do ewidencji i KRS przedsiębiorca poda tylko numery odpowiednich rejestrów.
Zrezygnowano także z wymogu poświadczenia niekaralności, bo organ administracyjny może sam pozyskać informacje na ten temat. Wymóg ten pozostawiono np. w odniesieniu do kandydatów na sędziów i notariuszy, czyli tam, gdzie jest to uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym.
Kopie zamiast oryginałów
w wielu ustawach zmieniono przepisy mówiące o konieczności dołączenia do wniosku oryginałów dokumentów lub ich poświadczonych odpisów, które można zastąpić kopiami tych dokumentów. Chodzi m.in. o dokumenty potwierdzające wykształcenie lub uprawnienia, świadectwa pracy, decyzje o wpisie do rejestru czy odpisy aktów stanu cywilnego. Jest to zapis szczególnie dotykający architektów starających się o pozwolenie na budowę.
Wpisy zamiast zezwoleń
w określonych przypadkach ustawa odchodzi od wymogu uzyskania zezwolenia na rzecz wpisania do rejestru. Pozwoli to zmniejszyć koszty wykonywanej działalności np. w przypadku zezwolenia na produkcję tablic rejestracyjnych czy zezwolenia na działalność dotyczącą wykonywania planu urządzania lasu.
Przyjęte zmiany ułatwią dostęp do wykonywania wolnych zawodów. Dzięki mniejszej ilości wymaganych dokumentów łatwiej będzie otworzyć np. praktykę pielęgniarską.
Ustawodawca postanowił usunąć też nadmierne zróżnicowanie warunków działania przedsiębiorców zajmujących się sprzedażą alkoholu.
Wśród zaproponowanych rozwiązań znalazły się też dłuższe terminy dla obowiązków zgłoszeniowych i informacyjnych (14 dni zamiast 7).
Niższe koszta wpisu do KRS
Zachętą dla przedsiębiorczości są niższe koszty wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego tak przy otwieraniu działalności gospodarczej, jak i w trakcie jej prowadzenia. Na mocy ustawy koszty wpisu nowego podmiotu zostały obniżone ze 1000 zł do 500 zł, a koszty związane z dokonaniem zmiany we wpisie z 400 zł do 250 zł.
Łatwiej o przekształcenia
Ustawa rozszerza katalog możliwości przekształcania przedsiębiorców. Zgodnie z przepisami jednoosobowy przedsiębiorca może się przekształcić w jednoosobową spółkę kapitałową (obecnie luka prawna). Spółce przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego – zachowano ciągłość zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem. Sukcesja nie obejmuje jednak praw i obowiązków wynikających z prawa podatkowego, nie ma też zastosowania do przejęcia przez przekształconą spółkę kapitałową uprawnień przysługujących osobie fizycznej jako płatnikowi.
W spółkę prawa handlowego można również przekształcić spółdzielnię pracy. Dopuszczono przy tym dziedziczenie udziałów w spółdzielni oraz udział w walnym zgromadzeniu przez pełnomocnika.
Łagodniejsze kary
Chodzi m.in. o kary nakładane na przedsiębiorców w drodze ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. W myśl nowych przepisów osobie odpowiedzialnej można wymierzyć karę pieniężną w wysokości od 1.000 do 5.000.000 zł, ale nie może ona przekroczyć 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono zabroniony czyn. Wysokość kary została więc powiązana z osiąganymi wynikami.
Przepisy łagodzą też inne zagrożenia karne, przewidziane np. za naruszenie praw pracownika, za niewykonanie decyzji wydanych przez organy Inspekcji Handlowej, naruszenie ochrony danych osobowych czy za niektóre przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe.
Większość nowych regulacji obowiązuje od 1 lipca 2011 r.
Wcześniej – 9 czerwca 2011 r. – wszedł w życie przepis art. 36 pkt 3 i 4, zmieniający zasady koncesjonowania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Na kilka z przyjętych rozwiązań trzeba jeszcze poczekać – 1 października 2011 r. zaczną obowiązywać zmiany do ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze (art. 44 i art. 103), a od 1 stycznia 2012 r. zmienią się zasady aktualizowania wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej (art. 20 pkt 1).