Dla małoletnich, którzy nie ukończyli 13 lat paszporty będą wydawane na okres 5 lat – wynika z nowelizacji ustawy o dokumentach paszportowych, którą 3 lipca 2012 r. podpisał Prezydent.

Obecnie w prawie polskim obowiązuje zasada, że paszport wydany dziecku, które nie ukończyło 5 lat jest ważny przez okres 12 miesięcy od daty jego wydania. Nowela eliminuje ten podział i wprowadza 5-letni okres ważności paszportu dla wszystkich małoletnich, którzy nie ukończyli 13. roku życia. Wynika z niej też, że przy składaniu wniosku o wydanie paszportu dziecku nie będzie wymagana jego obecność.
Akt wejdzie w życie 10 sierpnia 2012r.

Do 2006 roku małe dzieci otrzymywały w Polsce paszporty ważne 10 lat, od 2006 roku do 2010 roku ważność paszportów wydawanych małym dzieciom wynosiła 5 lat.

Od 2010 roku paszporty dla dzieci do lat pięciu wydawane w Polsce są ważne tylko przez jeden rok (art. 32, ust. 1a Ustawy z dnia 13 lipca 2006 o dokumentach paszportowych z późniejszymi zmianami, w dalszej części zwanej Ustawą oraz art. 33 ust. 2 Ustawy). Drastyczne skrócenie okresu ważności paszportów do jednego roku jest niezrozumiałe i w istotnym stopniu ogranicza możliwość wyjazdu z dzieckiem za granicę.

Tymczasem większość państw wymaga, by w chwili wjazdu paszport obcokrajowca był ważny przynajmniej pół roku, a w niektórych obowiązuje zasada, że od momentu wyjazdu paszport musi być ważny przez następne 6 miesięcy. W Indiach z kolei ubiegając się o wizę turystyczną, musimy mieć paszport ważny co najmniej 12 miesięcy. Warunki te powodują, że osoba, która chciałaby np. dwa razy w ciągu roku spędzić urlop za granicą z dzieckiem w wieku poniżej pięciu lat, poza terenem strefy Schengen, musi występować dwukrotnie o paszport dla dziecka w ciągu jednego roku, a i tak w przypadku niektórych krajów ze względu na ich przepisy dotyczące minimalnej długości ważności paszportu wjazd może okazać się niemożliwy (Indie) lub maksymalna długość pobytu jest bardzo ograniczona. Wyrobienie paszportu wiąże się z kosztami, wynikającymi nie tylko z opłaty wizowej, ale również sporządzenia zdjęć paszportowych oraz dojazdu w celu złożenia wniosku wizowego i odbioru paszportu do właściwego Urzędu Wojewódzkiego, dlatego rodziny, które pragną podróżować z dziećmi poniżej piątego roku życia są pod względem finansowym dyskryminowane w stosunku do pozostałych rodzin. Opłata paszportowa wynosi obecnie 30 złotych – gdyby wyrabiać dziecku paszport co pół roku, to do piątych urodzin rodzice muszą wydać na same opłaty 300 złotych.

Dla porówania: dowody osobiste wyrabiane dzieciom w Polsce są ważne przez pięć lat i uprawniają do wyjazdów do krajów strefy Schengen. Falsyfikuje to tezę, że ograniczenie ważności paszportu wynika ze zmian wyglądu dziecka lub względów bezpieczeństwa. W takim bowiem przypadku ważność obu typów dokumentów podróży byłaby taka sama.

Szczególnie trudne przeszkody muszą przezwyciężyć osoby samotnie wychowujące dziecko, jeśli drugi rodzic dziecka nie zgadza się na wyjazd dziecka za granicę. W takim przypadku za każdym razem uzyskanie nowego paszportu wymaga uzyskania zgody sądu.

Obywatele Polscy pracujący z dzieckiem za granicą są narażeni na konieczność regularnego odwiedzania polskich misji dyplomatycznych, często znajdujących się w odległych miastach w celu uzyskania nowego paszportu dla dziecka.

Wyrywkowe sprawdzenie informacji o długości ważności paszportu dla małych dzieci wskazują, że Polska ze względu na bardzo krótki termin ważności jest wyjątkiem. W innych krajach jest on dłuższy:

• Niemcy – 6 lat, najdłużej do ukończenia 12 roku życia;
• Francja, Szwajcaria, Czechy, Bułgaria, Anglia, Islandia, USA, Australia – 5 lat;
• Austria – maksymalny okres ważności paszportu wynosi 10 lat, przy czym urzędnik może indywidualnie zdecydować o skróceniu tego okresu w przypadku konkretnego dziecka;
• Włochy – paszport wydawany dla dziecka w wieku poniżej 3 lat jest ważny 3 lata, w przypadku dzieci w wieku od 3 do 18 lat paszport jest ważny 5 lat;
• Litwa, Słowacja, Hiszpania paszport dzieci do 5 roku życia jest ważny 2 lata.

Na podstawie wyszczególnionych danych można przypuszczać, że przepisy dotyczące ważności dokumentów paszportowych wydawanych małym dzieciom obowiązujące w Polsce są nadmiernie rygorystyczne w stosunku do rzeczywistych potrzeb.

Z tego powodu wydaje się, że Ustawa w obecnym kształcie ogranicza zasadę równości obywatelskich, także stanowi być może naruszenie artykułu 52 ust. 2 Konstytucji, w niedozwolony sposób ograniczając możliwość opuszczenia granic Polski.

Projekt ustawy nie był poddany konsultacjom społecznym, o których mowa w art. 34 Regulaminu Sejmu.

Projekt nie pociąga za sobą konieczności poniesienia wydatków budżetowych. Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.